Özet:
Çalışma kapsamında, iş becerikliliği, işin anlamlılığı ve işe bağlılık
değişkenleri profesyonel turist rehberliği mesleği temel alınarak
incelenmiştir. Turist rehberleri, turistler ve destinasyonlar arasındaki
en önemli aracılar olarak kabul edilmektedir (Cohen, 1985; Weiler ve
Walker, 2014; Aslan ve Çokal, 2016). Turist rehberleri, turistlere
kaliteli hizmet sunarak turistlerin destinasyonları tekrar ziyaret etme
niyetlerini teşvik edip turizmin gelişmesinde önemli bir rol
oynamaktadır (Abiew vd., 2020). Turist rehberleri, kariyer
gelişimlerinde birçok zorlukla karşı karşıya kalmaktadır. Mesleğin
doğası gereği mevsimsel olma özelliği, uzun süren çalışma saatleri,farklı kültürel ve kişisel özelliklere sahip insanların ihtiyaç ve
isteklerini karşılamaya çalışma, düşük ücret ve sınırlı terfi imkanları
gibi problemlerin yanı sıra ülkenin politik ve ekonomik durumu, salgın
hastalık, doğal afet, kriz gibi küresel çapta etki uyandıran birçok olay
(Batman, 2003; Güzel vd., 2014; İlhan ve Soybalı, 2018; Wong ve
Wang, 2009; Pelit ve Katırcıoğlu, 2018) turist rehberlerinin işe olan
bağlılıklarını etkilemektedir.
İş becerikliliği, çalışanların işlerini istek ve tercihleriyle uyumlu hale
getirmek için işlerinde yaptıkları küçük değişiklikleri ifade etmektedir
(Wrzesniewski ve Dutton, 2001). Genel ofis işleriyle
karşılaştırıldığında turist rehberleri daha yüksek iş özerkliğine sahiptir
ve farklı ülkelerden gelen turistlerin isteklerini karşılama ihtiyacı
duyarlar (Tsaur vd., 2011). Buna dayanarak iş becerikliliği, turist
rehberlerinin çalışma koşullarını değiştirmeleri, iş özelliklerini yeniden
şekillendirmeleri ve işe bağlılıklarını artırmaları için etkili bir yol haline
gelmiştir.Turist rehberlerinin iş becerikliliğinin işe olan bağlılıkları üzerindeki
rolü konusunda yabancı alanyazında yapılan çalışmalar olsa da
(Yasmeen, 2021; Azizah ve Setyawati, 2021) yerli alanyazında bir
araştırma boşluğu bulunmaktadır. Araştırmanın diğer bir değişkeni
olan işin anlamlılığı ise işe bağlılığın önemli bir öncülüdür
(Geldenhuys vd., 2014; Saleem vd., 2021). İşin anlamlılığı çok sayıda
kişisel psikolojik durum, iş tutumu ve örgütsel sonuçlarla bağlantılıdır.
Çalışanların işe bağlılıklarını destekleyen önemli bir psikolojik
kaynaktır (Woods ve Sofat, 2013; Hager, 2018). Ancak çok az sayıda
araştırma, turist rehberlerini konu alan çalışmalarında işin anlamlılığı,
iş becerikliliği ve işe bağlılık değişkenlerine birlikte değinmiştir (Guo
ve Hou, 2022).
Turist rehberlerinin işlerini profesyonel bir şekilde ve severek
yapabilmeleri için işe bağlılık düzeylerinin yüksek olması
gerekmektedir. İşe bağlılığı artırabilecek etkenlerden biri iş
becerikliliği bir diğeri ise işin anlamlılığı olarak karşımıza çıkmaktadır.
Bu bağlamda, bu araştırmanın amacı, profesyonel turist rehberlerinin
iş becerikliliği ve işin anlamlılığı düzeylerinin işe bağlılık düzeylerine
olan etkisini tespit etmektir. Bu araştırma kapsamında 242 turist
rehberi araştırmaya katılmıştır. Araştırmada olasılığa dayalı olmayan
örnekleme yöntemlerinden kolayda örnekleme yöntemi kullanılmıştır.
Yapılan analizler sonucunda, katılımcıların iş becerikliliği düzeylerinin
ortalamanın üzerinde olduğu gözlemlenirken; işe bağlılık ve işin
anlamlılığı düzeylerinin oldukça yüksek olduğu ortaya çıkmıştır.
Korelasyon analizi sonucunda değişkenler arasında orta düzey ve
pozitif yönlü ilişkiler olduğu belirlenmiştir. Bunun yanı sıra, iş
becerikliliği ve işin anlamlılığının işe bağlılık üzerinde etkisinin olduğu
gözlemlenmiştir. Son olarak, iş becerikliliğinin işe bağlılık üzerindeki
etkisinde işin anlamlılığının kısmi aracı etkisi bulunmuştur.