II. Dünya Savaşı'nda Bulgaristan'in Mihver eksenine girmesinin Türk dış politikasına yansımaları

Abstract

Bu araştırmanın konusu, II. Dünya Savaşı'nda Bulgaristan'ın Mihver Eksenine Girmesinin Türk Dış Politikasına Yansımalarını anlamak ve açıklamaktır. 1935-1939 yılları arasında, Almanya’nın Adolf Hitler liderliğinde Versay Antlaşması'nın getirdiği düzen ve dengeye isyan etmesi ve Berlin-Roma işbirliğinin kurulması, Türkiye içinde derin bir endişe uyandırmıştır. Çünkü bu işbirliği, Balkanlar ve Akdeniz üzerinden, Türkiye’ye yönelik Alman ve İtalyan tehlikesini doğuracaktır. 1934'te Balkanlarda başlatılan entrikalardan Hitler’in niyetinin eski Drang Nach Osten2’i canlandırmak olduğu oldukça açıktır. Nisan 1939'da, İtalya'nın Arnavutluk’u işgal etmesi ve Arnavutluk topraklarına 30 tümen asker yığması, Mihver Devletlerin Balkanlar'a doğru yayılma emellerini göstermektedir. OKW3, Sovyetler Birliği'ne saldırmaya karar vermeden önce, Alman militaristleri esas olarak, Türkiye'nin de rol oynayacağı başka planları tartışmış, Büyük Britanya’yı Akdeniz'den çıkarmak için Libya'dan Süveyş Kanalı’na ve Suriye üzerinden Türkiye'ye muhtemel operasyonlar gündeme gelmiştir. Tartışılan bir başka varyant ise Bulgaristan üzerinden Türkiye’ye, buradan da Süveyş Kanalı üzerine bir operasyon düzenleyerek İngiltere’nin Akdeniz etkinliğine son vermektir. Bu yönüyle Bulgaristan, Türkiye üzerine yapılan işgal planların anahtarı niteliğindedir. Bu araştırmada, Bulgaristan’ın Mihver Devletler saflarına katılmasının Türkiye’ye yansımaları, arşiv belgeleri ve hatıratlar ışığında, vaka analizi ve karşılaştırmalı doküman incelemesi yöntemiyle incelenmiştir.

The subject of this research is to understand and explain the reflections of Bulgaria's Entry into the Axis in World War II on Turkish Foreign Policy. Between 1935 and 1939, Germany's rebellion against the order and balance brought by the Treaty of Versailles under the leadership of Adolf Hitler and the establishment of Berlin-Rome cooperation aroused deep concern within Turkey. Because this cooperation will lead to the German and Italian danger towards Turkey through the Balkans and the Mediterranean. It is quite clear from the intrigues launched in the Balkans in 1934 that Hitler's intention was to revive the old Drang Nach Osten. The Italian invasion of Albania in April 1939 and the accumulation of 30 divisions of troops on Albanian territory show the Axis ambitions to expand into the Balkans. Before the OKW decided to attack the Soviet Union, the German militarists mainly discussed other plans in which Turkey would play a role, and possible operations from Libya to the Suez Canal and through Syria to Turkey to drive Great Britain out of the Mediterranean were raised. Another variant under discussion is to end Britain's Mediterranean activity by organizing an operation through Bulgaria to Turkey and from there to the Suez Canal. In this respect, Bulgaria is the key to the invasion plans made against Turkey. In this study, the reflections of Bulgaria's accession to the Axis Powers on Turkey were examined by case analysis and comparative document analysis method in the light of archival documents and memoirs.