Abdurrahmân b. Yûsuf el-Licâî’nin kelâm sistemi

Abstract

Licâî itikâdî alanda Ehl-i Sünnet ekollerinden Eş‘arîliğe mensuptur. Onun üzerinde Eş‘arîliğin derin izleri görülmektedir. “Kutbü’l-ârifîn fi’l-akâid ve’t-tasavvuf” isimli eserini üç ana kutba/bölüme ayıran Licâî’nin bölümlerinden ilkinin muhtevasında her Müslümanın sahip olması gereken akâid ve kelâm ilminin “Ulûhiyet” konularını içeren “ma’rifetullâh/Allah’ın bilinmesi” konusu yer alır. Licâî, Ulûhiyet bahisleri özelinde Eş‘arî kelâmı temelli görüşlerini, adı geçen eserde ortaya koymuştur. Bir sûfî olarak bu konulara öncelik vermesinin esas gayesi; bir kelâm kitabı veya bölümü yazmak değildir. Esas amaç, tasavvuf yoluna sülûk etmek isteyen mürîdin her şeyden önce îman esaslarından ilki olan Allah’a îman meselelerinde bilgi sahibi olmasını sağlamaktır. Licâî, kelâm ilmini bilmek ve ona değer vermekle beraber aslında o, Mağrib ülkelerinde tanınan, bilinen ve görüşlerine sonraki yüzyıllarda bile değer verilen bir mutasavvıftır. Bu çalışma Licâî’nin, Eş‘arî mezhebi temelli bir kısım kelâmî görüşlerini yansıtmaktadır.