‘Yoksulların çevreciliği’ne bir örnek: Kenya yeşil kuşak hareketi

Abstract

Dünyadaki çevreciliğin türleri sorunlar, sebepler, talepler, yöntemler ve aktörler açısından baskın özellikleriyle farklılaşır ve farklı kavramlarla ifade edilir: Gelişmiş ülkelerdeki doğa korumacılık ve eko-verimlilik akımlarından oluşan “zenginlerin çevreciliği” ile az gelişmiş ülkelerdeki “yoksulların çevreciliği”. Küresel Kuzey’deki zengin toplumların çevre korumaya daha çok önem verdiği, Güney’deki yoksulluğun ise çevreyi tahrip eden temel sebeplerden biri olduğu ileri sürülür. Kuzey’de hâkim doğa korumacılık vahşi doğanın korunması, el değmemiş ekosistemlerin savunulması ve geleneksel sakinlerin topraklarından ve doğal kaynak yönetiminden dışlanmasıyla; eko-verimlilik ekosistemlerin ve hizmetlerinin parasal değerlemesi, ekolojik modernizasyon, sürdürülebilir kalkınma ve akıllı büyüme ile karakterize edilir. Yoksulların çevreciliği ise çevresel mal ve hizmetlere adil erişim, geçim kaynaklarına, yerel kültürel değerlere erişim hakkı, üretim, tüketim ve bölüşüm tarzına, doğanın değerleme, kullanım biçimine itirazla nitelenir. Politik ekoloji yaklaşımını temel alan bu çalışmada mevcut literatür üzerinden yoksulların çevreciliğine bir örnek olarak Kenya Yeşil Kuşak Hareketi incelenmiştir. Bir vaka incelemesi olan araştırmanın kaynaklarını önemli ölçüde hareketin kurucusunun yayınladığı kitaplar, hareketin yayınladığı belgeler ve yıllık raporlar oluşturmaktadır. Ayrıca ek kaynaklar olarak ikincil literatürden faydalanılmıştır.