Özet:
Vergi Osmanlı devlet düzeni ve toplum yapısında büyük bir öneme sahipti. Bu çalışmanın amacı Osmanlı vergi düzeninin zihnî arka planını ortaya koymaya çalışmaktır. Bu sebeple çalışmada XVI ve XVII. yüzyılda yazılan siyasetnameler incelenerek devlet adamlarının ve toplumun eğitimli kesimlerinin kendi dö nemlerinin vergi düzeni hakkındaki görüşleri, XVI ve XVII. yüzyıllar arasındaki benzerlik ve farklılıklar ortaya konulmaya çalışılmıştır. Siyasetnameler Osmanlı Devleti’nin yönetim ve toplum ile ilgili düşünce ve uygulamalarının zihnî arka planının anlaşılması için önemli kaynaklardandır. Siyasetnameler padişah ve devlet adamlarına nasihat vermek amacıyla yazılmıştır. Osmanlı siyasetname yazarları devlet düzeninde ve toplum yapısında gördükleri bozuklukları ve bun ların düzeltilme yollarını anlatmışlardır. Siyasetname yazarları kitaplarında vergi konusundan tespit ettikleri bozuklukları ele alırken bahsetmişlerdir. Bu çalışmada incelenen siyasetname yazarları vergi konusunu adalet ilkesi, adalet dairesi, erkân-ı erbaa ve ahlat-ı erbaa kavramları ile ele almış, öşür ve avarız gibi bazı vergi türlerinden, vergi ile ilgili uygulama ve kanunlardan, vergi muafiyetinden, vergi konusunda yaşanan sorunlardan, hazinenin durumundan bahsetmiştir.
